Megadrought predicted for U.S. Southwest and Central Plains

ඇමෙරිකාවට නුදුරු අනාගතයේ විශාල නියගයක්
පාරිසරික විද්‍යාව පිලිබඳ මේ දිනවල බොහෝ දෙනා අවධානය යොමු කරයි. එම නිසා ඒ පිලිබඳ බොහෝ දෙනෙකුට යම්තාක් දුරකට දැනුමක් තිබේ.

ඒ හේතුව නිසාම අනාගතයේ දී ඇති විය හැකි විවිධ සිදුවීම් පිළිබඳවද නොබියව අනාවැකි පලකෙරේ. වසර 20කට පමණ පෙර සිදුකර ඇති අධ්‍යනය වලට අනුව මිනිසා විසින් දේශගුණයට ඇති කර ඇති බලපෑම් හේතුවෙන් පරිසරයට ඇති විය හැකි බලපෑම පිළිබඳව කර ඇති අනාවැකි මේ වන විට එකි නෙක සත්‍ය වෙමින් පවතිනවා. මිනිසාගේ බලපෑම නිසා වන විශාල තර්ජනයක් වන්නේ හරිතාගාර ආචරණයයි.

නියගය ස්වභාවික සංසිද්දියක් සේ සැලකුන ද සාමාන්‍යයෙන් වසර 7 – 10ත් අතර කාලයක් පුරාවට පැවතෙන බවට සැලකේ. එදා සහ අද සංසන්දනය කරන කල අපට පැහැදිලිවන්නේ වායුගෝලයට මුදා හැරෙන විෂ වායු ප්‍රමාණයේ වැඩි වීමකි.

මෙම කාලගුණික වෙනස් වීම් හේතුවෙන් මුහුදු ජල මට්ටම ඉහල යමින් පවතී. මෙය ද එක අතකින් විශාල ගැටලුවකි. ගොඩබිම් ප්‍රදේශවල නියං තත්ව ඇති වීමට බලපායි. දිනෙන් දින ඉහල යන ජනගහනය සහ ආහාර පාන අවශ්‍යතා හේතුවෙන් ජලය හිග වෙමින් පවතී. පස අධික ලෙස භාවිතා කිරීම නිසා පස නිසරුවෙමින් පවතී. පසේ ජලය මට්ටම අඩු වීම නිසා ගොවිතැන් කටයුතු වලට ජලය නොමැති වන අතර මෙය විශාල නියඟයක් (mega drought) ඇති වීමට බලපානු ඇත.

NASA ආයතනය කල සමීක්ෂණයකදී තෙත් සහ වියලි කාල වලට අදාලව වෘක්ෂ කඳන් වල වසර 1000කට පමණ ඈතට දිවෙන මුදු (rings) පරික්ෂා කිරීමකට ලක් විය. ඒවා විවිධ තෙතමන සහිත දේශගුණික ආකෘති 17ක් හා සැසඳීමෙන් අනාගතයේ දී ඇති විය හැකි තත්වය පිළිබඳව අනාවැකි පළකිරීම සිදු කර ඇත. මේ සම්බන්ධයෙන් NASA ආයතනය කල පැහැදිලි කිරීම පහත වීඩියෝවෙන් දැක්වේ.

මේ විශ්ලේෂණය බාරව සිටින NASA ආයතනයේ සේවය කරන බෙන්ජමින් කුක් මහතා පවසන්නේ වසර 10ක් වැනි කාලයක් වෙනුවට මේ විශාල නියං තත්ව වර 20ක්, 30ක් හෝ 40ක් පුරාවට වුවත් පැවතිය හැකි බවයි. මෙවැනි නියඟයක් ඇති වූ පසු දීර්ග කාලයක් පුරාවට පවතී වි. ඇමරිකාවේ මීට පෙර නොතිබුණ විදියේ නියඟයක්. අලුත් විදියේ වියලි තත්වයක් පවතී යනුවෙන් පැවසිය.

මේ වන විටත් ලෝකයේ දැවැන්ත ආහාර නිෂ්පාදනයක් සිදු කෙරෙන කැලිෆෝනියාවේ උග්‍ර නියං තත්වයක් පවතී. ගොවීන් මේ තත්වය නිසා මුහුණ පා ඇති දුෂ්කර තත්වය සැලකිල්ලට ගත්තම අනාගතයේදී දැවැන්ත නියං කාලයට කෙසේ මුහුණ දේ දැයි සිත ගැනීමට අසීරුය.

මෙම තත්වය ඇමෙරිකාවට පමණක් නොව ලෝකයේ අනෙක් රටවල් වලටද විවිධ තර්ජන ඇති කරනු ඇත. එම නිසා මුළු ලෝකයම මේ පිළිබඳව අවධානය යොමු කර එකාමෙන් මෙන් කටයුතු කර හැකි තාක් දුරකට මේ තත්වය මගහරවා ගැනීමට කටයුතු කිරීම අත්‍යාවශ්‍ය වේ. මතු බිහිවන පරපුර සඳහා සුරක්ෂිත ලෝකයක් බිහි කිරීම සඳහා පරිසරය හැකි සෑම අවස්ථාවේම සුරැකීම අප සතු පරම යුතුකමකි.